Historia tatuowania w Egipcie

Historia tatuowania starożytnego Egiptu jest wyjątkową podróżą przez czasy i kultury. Choć znaleziska archeologiczne wskazują, że tatuowanie ma tysiące lat i było obecne w wielu starożytnych cywilizacjach, to właśnie w starożytnym Egipcie praktyka ta osiągnęła niezwykły poziom znaczenia i złożoności kulturowej — już kilka tysięcy lat przed naszą erą. Poziom i funkcje, które bardzo wyróżniają się na tle innych cywilizacji.

To właśnie z Egiptu pochodzą jedne z najwcześniejszych tatuaży, które nie tylko ukazują nam fascynujące obrazy życia, wiary i kultury tego starożytnego społeczeństwa, ale odznaczają się też wyjątkową precyzją wykonania i niespotykaną nigdzie indziej popularnością wśród kobiet. Dzięki wielu znaleziskom archeologicznym i siłą dedukcji mamy możliwość zrozumienia, jak tatuowanie wpisało się w kulturę starożytnego Egiptu, jak ewoluowało przez wieki, jakie narzędzia i techniki były stosowane, jakie były najważniejsze symbole tatuaży i co oznaczały dla ich właścicieli.

Zapraszam Cię do wspólnej podróży, która przeniesie nas w czasie i przestrzeni do tajemniczych zakątków starożytnego Egiptu. Czekają nas spotkania z dawno zapomnianymi symbolami i śladami niezwykłych praktyk tatuowania, które powstały wiele tysięcy lat temu.

Historia tatuażu w Egipcie: Od hieroglifów do tatuaży.

Tatuowanie było praktykowane przez wiele starożytnych społeczeństw, w tym starożytnych Egipcjan czy Nubijczyków. Egipt szczyci się wyjątkowymi ikonograficznymi i fizycznymi dowodami tatuażu z okresu co najmniej 4000 lat przed naszą erą. Uważa się, że tatuaż był tam praktykowany również w okresie predynastycznym (jeszcze tysiące lat wcześniej), co potwierdzają gliniane figurki z wymalowanymi na skórach geometrycznymi wzorami — jednak na tak wczesną epokę nie znaleziono jeszcze żadnych fizycznych dowodów, takich jak tatuaż na skórze mumii, który pozwoliły by jednogłośnie potwierdzić te teorie.

Fakt, że w przeciwieństwie do wielu dawnych społeczeństw, tatuaż w Egipcie wydaje się obyczajem praktykowanym prawie wyłącznie na kobietach, bardzo odróżnia kulturę Egipskiego tatuowania, w porównaniu z innymi. Istotne jest również zrozumienie, że tatuaże te nie były ozdobą. Każdy z nich miał swoje specyficzne znaczenie i funkcje, często związane z praktykami religijnymi, statusem społecznym lub zawodowym. Najczęściej pełniły funkcje ochronne i lecznicze, będąc nierozerwalnie połączone z obecnymi wierzeniami.

Najstarsze tatuaże starożytnego Egiptu.

Tatuaże mumii z Egipskiej kopalni „Turyn”.

Jednym z najwcześniejszych dowodów archeologicznych tatuowania w starożytnym Egipcie jest odkryta przez francuskiego archeologa Pierre’a Monteta, mumia z kopalni Turyn, zwaną również kopalnią „Dżabal al-Lauz”. Odkrycie to miało miejsce w 1930 roku i zawdzięczamy mu jeden z najwcześniejszych dowodów na tatuowanie w całym starożytnym świecie.

Kopalnia ta położona była na półwyspie Synaj, na wschód od Doliny Królów. Była miejscem wydobycia cennego kamienia — turkusu, który w starożytnym Egipcie wykorzystywany był do produkcji biżuterii. Pracowało w niej wielu niewolników, ale także wolnych robotników. Mumia, o której mowa, to prawdopodobnie ciało wolnej rzemieślniczki, a dzięki tatuażom na jej skórze, archeolodzy zyskali wówczas istotny dowód na to, że tatuowanie było wówczas praktykowane nie tylko wśród warstw klasy wyższej.

Mumia z kopalni Turyn nosiła na swojej skórze wyraźne tatuaże, znajdujące się głównie na ramionach, biodrach i piersiach. Większość z nich to geometryczne i ikonograficzne wzory. Jednak szczególnie wyraźne były te, które przedstawiały zwierzęta, w szczególności byki i owce. Symbole te z pewnością miały silne znaczenie religijne, związane z kultem boga Min — boga płodności i seksualności. Okres, w którym żyła, na podstawie badań naukowców i archeologów, datuje się na ok. 1900 rok p.n.e.

Czy istnieją inne znaleziska archeologiczne dowodzące praktyk tatuowania w starożytnym Egipcie?

Kopalnia Turyn nie jest jedynym miejscem, gdzie odnaleziono ślady starożytnego tatuowania. Istnieje wiele innych obszarów, które dostarczyło nam dowodów na praktykę tatuowania na terenie Egiptu, takich jak: mumia kobiety z Deir el-Bahari, mumia z Gebelein, mumia Amunet i wiele innych.

Rola tatuażu w starożytnym społeczeństwie Egipskim: Przywileje, klasy, religia i grupy społeczne.

Tatuowanie w starożytnym Egipcie miało różne konotacje społeczne. Praktyka ta była powszechna wśród różnych klas — niższych i wyższych, a sam rodzaj i miejsce tatuażu mówiło wiele o pozycji społecznej wytatuowanej osoby.

Tatuaże kobiet w starożytnym Egipcie.

Najistotniejszym elementem do zrozumienia w kontekście tatuowania w starożytnym Egipcie jest to, że było to zjawisko przede wszystkim kobiece. Tatuowane symbole związane z płodnością, miłością i ochroną były wyjątkowo powszechne — wśród każdej klasy społecznej. Znajdowały się na różnych częściach ciała, w zależności od ich funkcji. Często umieszczane były w miejscach widocznych tylko podczas wykonywania konkretnych rytuałów lub w miejscach intymnych, takich jak uda, piersi czy dolna część brzucha. Pozostałe miejsca ich umiejscowienia miały też często ścisły związek z dolegliwościami chorobowymi.

Kobiety tatuowały na swoim ciele wizerunki bogów i bogiń przede wszystkim związanych z kobiecością i macierzyństwem. Na przykład, wizerunki bogini Hathor, patronki miłości i piękna, były częstymi motywami, które miały na celu przyciągnięcie miłości i piękna.

Podobnie, wizerunki hipopotamów i krów, zwierząt związanych z kultem bogiń Hathor i Taweret, będących patronkami płodności, rodziny i macierzyństwa, były często spotykane na skórach kobiet Egiptu. Tatuaże te miały na celu przyciągnąć błogosławieństwo płodności i ochrony noszonego pod sercem potomstwa.

Tatuaże mężczyzn starożytnego Egiptu.

Tatuowanie mężczyzn w starożytnym Egipcie było zdecydowanie mniej popularne, jeśli nie bardzo rzadkie, a mężczyźni, na których skórach odnaleźliśmy najwięcej tatuaży to ci, którzy służyli w wojsku.

Egipscy żołnierze nosili tatuaże, które symbolizowały ich osiągnięcia wojenne, takie jak liczba zabitych przeciwników czy uczestnictwo w ważnych bitwach. Te tatuaże miały na celu podkreślić ich męskość i wartość, stawiając ich w należytym miejscu w wojennym szeregu.

Rzemieślnicy i robotnicy nosili tatuaże związane z ich zawodami, takie jak symbole narzędzi czy surowców, których używali w swojej pracy. Tatuaże te były formą identyfikacji zawodowej i znakiem dumy z rzemiosła, którego nauczyczyli się od swoich przodków.

Pomimo tych różnic, mężczyźni i kobiety dzielili pewne wspólne wzory i symbole. Na przykład, obie płci nosiły tatuaże Oka Horusa, symbolizującego ochronę i uzdrowienie, płynące od najważniejszego z bóstw solarnych.

Symbolika i funkcje tatuaży starożytnego Egiptu.

Jak już wiemy, w starożytnym Egipcie tatuowanie nie było jedynie ozdobą ciała. Każdy tatuaż miał swoje specyficzne znaczenie i funkcje, często związane z wiarą, statusem społecznym lub zawodowym. Egipcjanie tatuowali na swoich skórach hieroglify, wzory geometryczne, wizerunki bogów, święte zwierzęta oraz roślinność.

Bóstwa i mitologia Egipska w tatuowaniu.

Religia odgrywała kluczową rolę w życiu starożytnych Egipcjan, dlatego nie powinno nas dziwić, że tatuowanie ściśle wiązało się z kultem bóstw i obrzędami religijnymi. Wierzenie miały w tej części świata bardzo silne odzwierciedlenie w tatuażach. Wykorzystywanie boskiej symboliki, zarówno wśród klasy niższej, jak i wyższej, było bardzo powszechne — a właściwie pełniło rolę pierwszych skrzypiec.

Choć tatuaże powiązane z bóstwami noszone były niemal zawsze przez kapłanki, to nie brakowało ich na skórach kobiet spoza kręgu kapłańskiego, które chciały zapewnić sobie ochronę wybranego bóstwa lub zwrócić na siebie jego łaskę. Na przykład, znamy wiele przypadków tatuaży symbolizujących boginię Hathor, które służyły do przyciągania miłości i piękna.

Kult słońca, a tatuowanie w starożytnym Egipcie.

W Egipcie słońce było uważane za źródło życia, a bogowie solarni, tacy jak Ra czy Atum, zajmowali czołowe miejsce boskiego panteonu. Tatuowanie symboli związanych z tym kultem, takich jak skarabeusze czy sfinksy, miało na celu ochronę pochodzącą od najwyższych bóstw.

Poznaj tatuaże związane z kultem słońca:

Tatuaż Oka Ra: Oko Ra to najważniejszy symbol bóstw solarnych. W tatuażach symbol ten miał funkcję amuletu, mającego chronić noszącą go osobę przed złem. Symbol ten był szczególnie ważny wśród wojowników i osób zajmujących się ryzykowanymi zawodami.

Tatuaż skarabeusza: Skarabeusz, czyli południowy chrząszcz, związany był z bóstwem słońca Khepri, reprezentującym wschód. Wytatuowanie go postrzegane było jako środek przynoszący odrodzenie i ochronę. Symbol ten miał na celu zapewnić odrodzenie w zaświatach i ochronę przed złymi siłami.

Kult Dionizosa w Egipskich tatuażach.

Intrygujący jest także związek tatuowania ze starożytnym kultem greckiego Dionizosa, znanego w Rzymie jako „Bacchus”. Dionizos był bogiem wina, urody, sztuki, rozkoszy, a przede wszystkim — ekstazy i transu. Na ciele niektórych mumii znajdowano tatuaże przedstawiające jego charakterystyczne maski, co może wskazywać, że były one tatuowane przez uczestników rytuałów jego kultu. Część badaczy sugeruje, że mógł być on obecny w Egipcie już w czasach ptomolejskich (od 323 p.n.e.). 

Symbolika niektórych tatuaży związanych z kultem Dionizosa:

Tatuaż winorośli: Bakkus, jako bóg winnej latorośli, winifikacji i ekstazy, jest nierozerwalnie związany z winoroślą. Rzymianie i Grecy, tatuując motywy winorośli, wyrażali swój silny związek i oddanie temu bogu. Jego podstawowymi symbolami była nie tylko winorośl, ale też dzbanek wina i tyrs, czyli laska owinięta winoroślą.

Tatuaż pantery: Pantera była jednym z często towarzyszących Dionizosowi zwierząt, a tatuaże jej wizerunku były bardzo popularne wśród jego czcicieli. Na wielu starożytnych wazach „Bakkus” przedstawiany był na rydwanie ciągniętym przez pantery. Zwierzęta te były związane z ekstazą i dziką radością, którą symbolizował.

Kilka z innych kultów i ich związek z tatuowaniem.

Kult Anubisa: Anubis, bóg mumifikacji i zaświatów, był często przedstawiany jako człowiek z głową szakala. Tatuaże przedstawiające szakala lub jego głowę były stosowane jako amulety zapewniające bezpieczną podróż do zaświatów. Zasadniczo, tatuaże w starożytnym Egipcie miały bardzo dużo wspólnego z wierzeniami związanymi z życiem po śmierci, ale do tego tematu wrócimy troszkę później, bo jest on nieco obszerny.

Kult Izydy: Izyda była boginią macierzyństwa i płodności. Tatuaże z jej symbolami, takimi jak szeptuchy, były noszone przez kobiety w celu zapewnienia bezpieczeństwa w trakcie porodu i w pierwszych miesiącach życia dziecka.

Kult Thota: Thot, bóg mądrości i pisma, był często przedstawiany jako człowiek z głową Ibisa (gatunek dużego ptaka). Tatuaże przedstawiające Ibisy były popularne wśród uczonych, pisarzy i wszystkich tych, którzy poszukiwali mądrości (filozofów).

Kult Besa: Bes był bóstwem ochrony domu i rodziny. Jego wizerunek tatuowany był przez kobiety w celu ochrony ich domu przed wszelkim złem, a członków rodziny przed chorobą.

Symbole zwierzęce w tatuażach starożytnego Egiptu.

Zwierzęta były ważnym elementem kultury Egipskiej, a ich wizerunki były bardzo często wykorzystywane w tatuowaniu. Oto kilka z tatuaży egipskich zwierząt i ich podstawowe znaczenia i funkcje.

Tatuaż Węża: Symbol ochrony i uzdrowienia, często używany w tatuażach jako talizman. Ponadto, nawiązuje do medycyny — wąż jest częścią greckiego kultu Asklepiosa, co dodatkowo potęguje jego uzdrawiające konotacje. Co ciekawe, symbol Asklepiosa składa się z laski i węża i na pewno widujesz go dziś na szyldach aptek — tak, to ten popularny symbol umieszczany zazwyczaj na niebieskim tle.

Tatuaż Krokodyla: Związany z bóstwem Sobkiem (bogiem o głowie krokodyla). Krokodyl symbolizował siłę, moc i strategiczną zdolność do przetrwania, co wynikało z naturalnych zachowań tych zwierząt w ich środowisku.

Tatuaż Oka Sokoła: Symbol oka sokoła, znanego również jako „Oko Horusa” lub „Udyat”, jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli egipskich. Reprezentował zdrowie, królewską władzę i ochronę. Był bardzo często używany przez starożytnych Egipcjan jako amulet ochronny.

Tatuaż Lwa: Symbol odwagi, mocy, władzy i godności, nawiązujący do królewskiego statusu lwa w świecie zwierząt. Najczęściej nosili go wojownicy, służąc jako talizman i symbol siły, mający przestraszyć przeciwników i chronić w bitwie.

Tatuaż Hipopotama: Związany był z boginią Taweret, patronką ciężarnych kobiet i narodzin. Hipopotam był wizualnym symbolem ochrony rodziny, matczynej miłości i płodności.

Tatuaż Skorpiona: W starożytnym Egipcie, bogini Serket uważana była za patronkę i ochronę przeciwko ukąszeniom skorpionów i wężów, co było częstym i realnym zagrożeniem tamtych czasów. W związku z tym, skorpiony, jako symbol tej bogini były często wykorzystywane jako wytatuowane amulety ochronne.

Symbole roślin w tatuażach starożytnych Egipcjan.

Rośliny, jako wzory tatuaży, również miały głębokie znaczenie symboliczne w całym starożytnym Egipcie. Oto kilka z przykładów ich wykorzystania.

Tatuaż kwiatu Lotosu: Kwiat lotosu symbolizował czystość i odrodzenie, co wynikało z jego unikalnej zdolności do kwitnienia na błotnistych wodach. Lotos był bardzo często tatuowany na ciałach egipskich kobiet jako symbol nieskazitelnej piękności, duchowej przemiany i triumfu nad trudnościami.

Tatuaż Papirusu: Papirus, z jego trwałymi i elastycznymi łodygami, był ważnym symbolem wzrostu i odrodzenia w starożytnym Egipcie. Jego obraz, często wykorzystywany w tatuażach, miał przypominać o nieustannej odnowie, o cyklicznej naturze życia.

Tatuaż Palmy: Palma, uważana za święte drzewo w starożytnym Egipcie, była symbolem długowieczności i wiecznego życia. Tatuaże z jej wizerunkiem były popularne, ponieważ reprezentowały stałość, wytrzymałość i nieustający cykl odrodzenia. Palma była także symbolem zwycięstwa i obfitości, z uwagi na jej niezwykłe zdolności do przetrwania i wzrostu nawet w najtrudniejszych warunkach.

Tatuaż Figi: W starożytnym Egipcie, figa była symbolem płodności i odrodzenia. Drzewo figowe jest jednym z najstarszych drzew owocowych uprawianych przez człowieka, a jego owoc symbolizował obfitość i słodkie nagrody życia. Tatuaż figi mógł służyć jako talizman przynoszący urodzajność — zarówno materialną jak emocjonalną.

Tatuaż Wiciokrzewu: W starożytnym Egipcie, wiciokrzew, był symbolem miłości i ochrony. Jego czerwone pachnące kwiaty były często wykorzystywane w wieńcach i girlandach, a jako tatuaż reprezentował piękno, namiętność i moc życiową.

Tatuaż Persea (drzewa perskiego): Persea w starożytnym Egipcie była uważana za święte drzewo, którymi często otaczano świątynie. Jej gałęzie symbolizowały długowieczność, a liście używane były w rytuałach religijnych. Tatuaże z wizerunkiem drzewa perskiego symbolizowały nadzieję na nieśmiertelność i reinkarnację po śmierci.

Związek tatuaży z życiem po śmierci według starożytnych Egipcjan.

W starożytnym Egipcie tatuaże nawiązywały przede wszystkim do religii i mitologii, a ich obecność na ciele zmarłych była częstą formą hołdu dla zaświatów, które były nierozłącznym elementem kultury i wierzeń. Tatuowano symbole związane z bóstwami takimi jak Anubis, bóg mumifikacji i zaświatów. Tatuaże przedstawiające Anubisa miały zapewnić zmarłemu jego protekcję w drodze do zaświatów. Wzory tego typu oraz wiele innych służyły jako kompasy i obrońcy dusz zmarłych.

Jak wyglądała wędrówka duszy po śmierci według starożytnych Egipcjan?

Po śmierci dusza (zwykle nazywana „Ka”, „Ba” lub „Akh”) przechodziła przez skomplikowany proces, który obejmował podróż do zaświatów, sąd oraz ewentualną reinkarnację.

Po śmierci, dusza przenosiła się do świata zmarłych zwanego Duat. Była to kraina pełna niebezpieczeństw, a dusza, która się w niej znajdowała, musiała pokonać w niej wiele trudności, by dotrzeć do miejsca sądu. Egipcjanie często umieszczali w grobach „Księgę umarłych” — zbiór zaklęć mających pomóc duszy w trudach podróży po zaświatach.

Najważniejszym momentem tej podróży było tzw. ważenie serca. W tej ceremonii, serce zmarłego, które było uważane za siedzibę intelektu i uczuć, było ważone na wadze wraz z piórem Maat — bogini prawdy i sprawiedliwości. Jeśli serce było cięższe od pióra, dusza była skazana na wieczne cierpienie. Jeśli jednak było równie lekkie jak pióro, dusza była uznawana za godną życia wiecznego.

Po udanym przejściu przez sąd, mogła wejść do Pola Jaru (znanym również jako „Pola Traw”), które uważane było za egipski raj. Tam dusza mogła cieszyć się wiecznym spokojem, uprawiając ziemię i żyjąc, jak żyła na ziemi lub mogła dostąpić daru reinkarnacji i narodzić się ponownie.

Aby ułatwić tę podróż, na ciele zmarłych umieszczano tatuaże przedstawiające ważne symbole i hieroglify, które miały za zadanie pomóc duszy znaleźć właściwą drogę i pokonać napotykane na swojej drodze trudności.

Na przykład, tatuowano łodzie solarne, na których słońce podróżuje przez nocne niebo. Miały one pomóc duszy zmarłego dotrzeć do zaświatów. Podobnie, tatuaże przedstawiające skrzydlate słońce, symbol Horusa, miały pomóc przejść przez niebezpieczeństwa krainy Duat.

Metody i narzędzia do tatuowania w starożytnym Egipcie.

Znane są dwie metody, które już tysiące lat temu stosowane były w Egipcie do wprowadzania pigmentu pod skórę. Są to: metoda szycia i metoda nakłuwania.

Tatuowanie metodą szycia.

Metoda szycia używana była głównie do tworzenia linii. Przykładowo, do stworzenia linii o długości 5 cm używało się około 40 ściegów. Korzystano z igły z oczkiem, z kawałkiem sznurka lub ścięgien czernionych sadzą. Igła była przeciągana przez skórę krótkimi, ale głębokimi ściegami tak, aby ciągnięty za nią sznurek pozostawiał pigment pod skórą.

Tatuowanie metodą nakłuwania.

Drugą metodą była metoda nakłuwania, do której używało ostrego narzędzia, wykonanego zazwyczaj z brązu lub kości. Pigment, podobnie jak dzisiaj, umieszczano na ostrym końcu igły lub wcierany był w skórę tuż po jej nakłuciu. Ta metoda stosowana była do tworzenia prostych kropek, linii lub bardziej skomplikowanych symboli czy hieroglifów. Sądząc po wzorach tatuaży znalezionych na wysuszonych ludzkich szczątkach, łatwo dojść do konkluzji, że była ona najpopularniejszą metodą tatuowania w starożytnym Egipcie.

Co ciekawe, używano kilku metalowych igieł związanych razem i osadzonych w drewnianej rączce (przypominając dzisiejsze igły typu: RS lub RL). Ostrza te występowały raczej w liczbie nieparzystej, lecz nie tylko ze względów technicznych. Uważano, że igły wykonane z nieparzystej ilości mniejszych igiełek przynoszą szczęście i są zwiastunem dobrego losu. Najczęstsza ich kombinacja wynosiła 3, 5 lub 7 ostrzy, które zazwyczaj łączone były gipsem.

Z czego wyrabiano tusz do tatuowania w starożytnym Egipcie?

Tusze wyrabiano z rośliny zwanej „Indygowcem barwierskim”, jak i sadzy. Co ciekawe, oba te składniki mają właściwości antyseptyczne, które pomagają zapobiegać infekcjom.

Jak pielęgnowano wytatuowaną skórę po zabiegu?

Po zakończeniu tatuowania stosowano olejki i zioła, takie jak goździki czy liście białego buraka, aby wzmocnić wytatuowany wzór i zmniejszyć obrzęk skóry.

Znaczenie koloru pigmentu w egipskich tatuażach.

Kolor zawsze miał fundamentalne znaczenie w kontekście sztuki i kultury. Starożytni Egipcjanie nie stanowili tu wyjątku, przeciwnie – wykorzystywali kolor w sposób znaczący.

Jednym z najbardziej powszechnych kolorów stosowanych w egipskich tatuażach był oczywiście czarny. Czerń symbolizowała wieczność i tajemniczość, ale również płodność, co wiązało się z czarnym osadem, który po zalewie Nilu pokrywał pola uprawne, czyniąc je żyznymi. Czarne tatuaże miały zatem związek z ochronnymi funkcjami już z uwagi na sam ich kolor.

Czerwień, choć znacznie mniej powszechna, miała także swoje miejsce w palecie barw Egipskich tatuaży. Uważana za kolor energii, chaosu, ale też ochrony — czerwień pojawiała się w szczególnych kontekstach, często związanych z obrzędami przejścia w okres dorosłości.

Znaczenie koloru w egipskim tatuowaniu jest jednak o tyle skomplikowane, że musimy wziąć pod uwagę nie tylko symbolikę barw, ale także materiały i techniki używane do tworzenia tatuażu. Większość znanych nam egipskich tatuaży została wykonana za pomocą pigmentów organicznych, jak sadza lub henna, które naturalnie dawały odcienie czerni, brązu czy czerwieni.

Zastosowanie konkretnego koloru mogło zatem wynikać zarówno z przybranej symboliki, jak i po prostu z niewielkiej dostępności możliwych do uzyskania kolorów.

Dowody usuwania tatuaży w starożytnym Egipcie.

Jak już wiemy, tatuaże w starożytnym Egipcie pełniły wiele różnych funkcji, od religijnych po społeczne. Oliwy do ognia dodaje fakt, że naukowcy zauważyli dowody na to, że już w tak zamierzchłych czasach wykonywane były pierwsze znane nam zabiegi usuwania tatuaży! Warto się również zastanowić nad tym, co mogło skłonić starożytnych do podjęcia tak drastycznych kroków i jak właściwie usuwano niechciane tatuaże.

Skąd dowiedzieliśmy się, że tatuaże były usuwane już tysiące lat temu?

Dowody na to pochodzą z badań nad starożytnymi mumiami, które wykazują ślady tak zwanych „białych tatuaży”. Widoczne są one jako zniekształcone obszary skóry, które wydają się pozbawione pigmentu. Na podstawie obserwacji, naukowcy wysnuli teorie, że starożytni Egipcjanie mogli praktykować mechaniczne techniki usuwania tatuaży (zapewne dość brutalne).

Dlaczego starożytni Egipcjanie usuwali tatuaże?

Wydaje się, że jednym z możliwych powodów mogły być zmiany w statusie społecznym. Przypomnijmy, że tatuaże mogły oznaczać przynależność do określonej klasy społecznej lub zawodu. Gdy status jednostki się zmieniał – na przykład przez awans społeczny, ślub lub śmierć małżonka – mogło to wymagać usunięcia starych symboli i dodania nowych. Podobnie mogło być w przypadku, gdy status społeczny był degradowany — w ramach kary za przewinienia, takie jak dopuszczenie się zbrodni.

Innym powodem mogły być zmiany w przekonaniach religijnych. Tak, jak tatuaże mogły służyć jako talizmany lub oznaki religijnej pobożności, tak też mogły stać się niepożądane, jeśli ich właściciel porzucił stare wierzenia na rzecz nowych. W takim przypadku usunięcie tatuażu mogło być postrzegane jako sposób na odrzucenie przeszłości i zainicjowanie nowego początku lub wręcz wymagane przez świątynie czy bratnich wyznawców.

Oczywiście, nie możemy zapominać, że usunięcie tatuażu mogło być również wynikiem prozaicznych powodów, takich jak ból związany z reakcją alergiczną czy niewystarczająca estetyka jego wykonania. Możliwe, że niektóre osoby nie były po prostu zadowolone z wyglądu swojego tatuażu.

Egipskie tatuaże, a medycyna i zdrowie.

W zawiłym labiryncie starożytnych wierzeń i praktyk Egipcjan, medycyna i magiczne rytuały często splatały się ze sobą, tworząc unikalną mieszankę, która po dziś dzień fascynuje badaczy. Starożytni Egipcjanie byli pionierami w wielu dziedzinach nauki, w tym w medycynie, a ich zrozumienie ciała ludzkiego i procesów, które nim rządzą, było niezwykle zaawansowane jak na swoje czasy.

Znaleziska archeologiczne i teksty medyczne z dalekich epok, takie jak słynny papirus Ebersa, wskazują, że Egipcjanie stosowali różne techniki leczenia i profilaktyki medycznej. Jak się okazuje, tatuaże odgrywały wśród nich ważną rolę! Wiele wzorów umieszczano w strategicznych miejscach na ciele, takich jak dolna część pleców, brzuch czy nadgarstki. Ich lokalizacja i symbolika wskazują na cel ochronny i leczniczy. Co najciekawsze, umiejscowienie tatuaży często pokrywa się z miejscami, które w dzisiejszych czasach nakłuwane są akupunkturze.

Jak już wiemy, wiele z tatuaży stanowiły motywy „magiczne”, takie jak Oko Horusa, które według wierzeń miało moc ochronną, czy wizerunki bogów, które miały na celu przyciągnąć ich względy i ochronę. Tatuaże te jednak nie były stosowane tylko jako amulety zapewniające ochronę duchową, ale także jako metoda leczenia fizycznego. Wierzono, że przez odpowiednią ich lokalizację na ciele, mogły wpływać na konkretne dolegliwości chorobowe.

Choć egipskie tatuaże mogły pełnić różne funkcje: od ochrony i leczenia, po symbolikę społeczną czy religijną, jedno jest pewne. Egipcjanie mieli wyrafinowany poziom rozumienia ludzkiego ciała, jak i jego interakcji ze światem duchowym. Przez tatuaże, które były trwałym i widocznym znakiem na ciele, starożytni Egipcjanie zarządzali boskimi oraz biologicznymi siłami, aby wpływać na swoje zdrowie.

Przemiany tatuowania od upadku starożytnego Egiptu do czasów dzisiejszych.

W czasach następujących po upadku starożytnego Egiptu tatuowanie przeżywało różne okresy popularności i stygmatyzacji, często zależne od panujących przekonań religijnych i społecznych. Na przykład, podczas rządów chrześcijańskich Bizantyjczyków i później muzułmańskich Arabów, tatuowanie mogło być widziane zarówno jako coś świętego, jak i zakazanego.

Pomimo wielu zewnętrznych wpływów, jakie pojawiały się w dziejach Egiptu, wiele elementów tradycji tatuowania przetrwały do naszych czasów. Na przykład, niektóre grupy egipskich Beduinów nadal praktykują tatuowanie czerwonymi i czarnymi tuszami, co jest praktyką, która ma korzenie liczące aż 6000 lat lub więcej. Ponadto, wiele ze starych praktyk oraz wzorów ma silne symboliczne znaczenia nawet dziś, takie jak ochrona przed złymi duchami czy przyciągnięcie dobrobytu i miłości.

Choć wiadomo, że wraz z globalizacją i rozwojem technologii tatuowania, współczesne tatuaże w Egipcie stały się bardziej zróżnicowane, zarówno pod względem stylu, jak i znaczenia, to wiele osób nadal wybiera tradycyjne egipskie symbole i motywy, podkreślając i składając hołd swoim przodkom.

Dziś, podobnie jak w innych częściach świata, tatuaże w Egipcie są najczęściej wykorzystywane jako forma ekspresji osobistej. Ludzie tatuują na sobie różne wzory i symbole, które mają dla nich osobiste znaczenie, od podkreślenia ich atrakcyjności czy charakteru, przez wyznania miłości, po upamiętnienie ważnych wydarzeń w ich życiu.